Wij leven in een van de beste landen ter wereld, een rijk land en er zijn maar weinig landen waar het beter is. Toch gaat er iets niet goed. Op papier verkeren wij nu in een crisis, maar op straat merk je daar weinig van. Er wordt weer geshopt (overal uitverkoop) en de terrassen zitten vol. Toch schieten de voedselbanken als paddenstoelen uit de grond, steeds meer mensen moeten het met minder doen. Veel kinderen kunnen niet meer sporten, niet naar verjaardagen gaan, niet op vakantie en niet naar de dokter, omdat het allemaal te duur is. Ook zijn er onvoldoende betaalbare huizen beschikbaar, de huizenprijzen rijzen de pan uit en een student betaalt minimaal € 450,- voor een bezemkast met slaapmogelijkheid.

Ons systeem gaat er toch nog vanuit dat als je maar hard werkt en goed je best doet dat je er dan wel komt. Echter jonge mensen, goed opgeleid met een goede baan kunnen nauwelijks iets kopen of huren. Wordt arbeid eigenlijk wel redelijk beloond of gaat er iets mis?

Uit cijfers van de Rabobank blijkt dat het inkomen van de werkende mens sinds 1982 nauwelijks is gestegen, terwijl de economie wel groeide.  De economie is 40 %punten uitgelopen op de inkomens van de Nederlandse huishoudens. Er is dus door de werkende mens in bijna 40 jaar enorm veel meer aan waarde in de economie gecreëerd.  Waar is die waarde dan gebleven zijn?  

Toch leven we sinds 1982 een veel luxer leven, de kwaliteit van leven is ook toegenomen, medische zorg is verbeterd. Hoe hebben we deze luxe betaald?

Op een of andere wijze, met behulp van soepele regelingen vanuit de overheid, is er geld beschikbaar gekomen zonder daarvoor arbeid te leveren! Via de stijging van de huizenprijzen, door middel van de overwaarde extra geld kunnen genereren. Wij konden ook meer besteden door nivelleringsmaatregelen van onze overheid (levert weer problemen op bij bezuinigingen). Wij hebben dus geld cq waarde gecreëerd zonder daar arbeid voor te verrichten. Dit alles heeft niet kunnen voorkomen dat gezinnen  met forse schulden en betalingsachterstanden zitten. In Europa is er geen land waar huishoudens zo diep in de schulden zitten als in Nederland.

Tegenover de stagnerende lonen staat/stond een behoorlijke winstgroei. Eind 2019 verdiende het bedrijfsleven voor iedere euro betaald loon, 1,- € winst, in totaal volgens de Rabobank 290 miljard euro. Dat de CEO’s zichzelf goed beloond hebben is volgens mij algemeen bekend. Daar komt nog bij dat de vennootschapsbelasting in de die periode ook van 9,5% naar 6.5% gezakt is. De lasten op arbeid namen toe, de btw ging ook omhoog. Dit wordt allemaal opgebracht door de consument. In die jaren is er stevig bezuinigd op de publiek sector. Volgens de Algemene Rekenkamer (2016) zijn deze bezuinigingen voor het grootste deel terechtgekomen bij huishoudens en de publieke sector zelf. Dit terwijl het bedrijfsleven grotendeels ontzien werd.

Maar in het corona tijdperk is wel duidelijk geworden hoe belangrijk gezondheidszorg, onderwijs en andere publieke diensten zijn. Dat we voor een goed functionerende samenleving meer geld over moeten hebben, moge duidelijk zijn. Dus herstel van de scheefgroei en eerlijk delen lijkt op z’n plaats. In maart 2021 zijn er weer verkiezingen!

Column gebaseerd op het boek “Fantoomgroei”, hoofdstuk 1.

Zeer aan te bevelen!